ဆရာႀကီးဦးျမႀကိဳင္ ၏ ဝါက်ဖြဲ႕ထံုး အႏွစ္ခ်ဳပ္ -အပိုင္း(၁)

        Condense of Composition ဝါက်ဖြဲ႕ထံုး အႏွစ္ခ်ဳပ္

           Five Basic Sentences (အေျခခံဝါက် ၅ မ်ိဳး)
အဂၤလိပ္စာကို ေလ့လာလိုသူမ်ား အေနျဖင့္ ပထမဦးစြာ ေအာက္ပါ အေျခခံဝါက် ၅ မ်ိဳးကို နားလည္ထားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

S + V                               S = { Subject }                      ကတၱား= ျပဳလုပ္သူ/အရာ
S + V + C                         V = { Verb }                         ႀကိယာ =  ျဖစ္/ရွိ- ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ေၾကာင္းျပ
S + V + O                        C = { Complement }              အျဖည့္ပုဒ္
S + V + I.O + D.O          I.O = { Indirect Object }        တစ္ဆင့္ခံ ကံပုဒ္
S + V + O + C                  D.O = { Direct Object  }         တုိက္ရိုက္ ကံပုဒ္ 



ပံုစံ (၁) S + V


A boy comes.
She sleeps.
They walk .
    ေဖာ္ျပပါ ဝါက်မ်ားသည္ S, V ႏွစ္ခုတည္းရိွ႐ံုျဖင့္ အဓိပၸာယ္ ျပည့္စံုေသာ ဝါက်မ်ား ျဖစ္သည္။
အဓိပၸာယ္ ျပည့္စံုျခင္း၊ မျပည့္စံုျခင္းဆိုသည္မွာ နားလည္ျခင္း၊ နားမလည္ျခင္း ကို ဆိုလိုပါသည္။
တဖက္သား ေျပာသည့္စကားကို နားလည္လွ်င္ အဓိပၸာယ္ျပည့္စံုသည္ ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။
တနည္းအားျဖင့္ မိမိေျပာေသာ စကားျပည့္စံုလွ်င္ တစ္ဖက္သာ နားလည္ပါလိမ့္မည္။
ထိုကဲ့သို အဓိပၸာယ္ ျပည့္စံုေသာ စာေၾကာင္း တစ္ေၾကာင္းကို ဝါက်ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။


ပံုစံ (၂) S + V + C


He is a student.        (C ေနရာက N= student)
He is clever.            (C ေနရာက Adj = clever)
He is here.              (C ေနရာက Adv = here)
He is in the garden. (C ေနရာက Phrase = in the garden)
         
အထက္ပါ ဝါက်မ်ားတြင္ S, V ႏွစ္ခုတည္းျဖင့္ အဓိပၸာယ္ မျပည့္စံုေသာေၾကာင့္ (ဝါ) နားမလည္ေသာေၾကာင့္ ထပ္မံျဖည့္ေပး ရပါသည္။
ထိုကဲ့သို႔ ထပ္မံျဖည့္ေပးရေသာ အရာကို အျဖည့္ပုဒ္ (complement) ဟု ေခၚပါသည္။
ထိုအျဖည့္ပုဒ္ (complement) ေနရာတြင္ အထက္ပါ ဥပမာ ဝါက်မ်ားအရ (၄)မ်ိဳးရွိေၾကာင္းေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။
၎တို႔မွာ _
Noun            (student)
Adjective       (clever)
Adverb          (here)
Phrase          (in the garden)

ပံုစံ (၃) S + V + O


He kills a mouse.
ေဖာ္ျပပါ ဥပမာ ဝါက်တြင္ S, V ႏွစ္ခုတည္းျဖင့္ မျပည့္စံုေသာေၾကာင့္ ထပ္မံျဖည့္ ေပးရန္လိုအပ္ပါသည္။
သို႔ရာတြင္ ယခု ဝါက်တြင္ ထပ္မံျဖည့္ေပးရေသ စကားလံုးသည္ “အျဖည့္ပုဒ္” (complement) မဟုတ္ဘဲ “ကံပုဒ္” (object) ျဖစ္ပါသည္။
အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ He is ဟူေသာ S ႏွင့္ V ႏွစ္ခုတည္းျဖင့္ မျပည့္စံုေသာအခါ ထပ္ျဖည့္ေပးရေသာ
a student သည္ V ျဖစ္ေသာ is ၏ ျပဳလုပ္ျခင္းကို မခံရပါ။
ပံုစံ (၃) ဥပမာ ဝါက်ျဖစ္ေသာ He kills ဟူေသာ S ႏွင့္ V တြင္ သူသည္ သတ္သည္ ဆို႐ံုမွ်ျဖင့္
အဓိပၸာယ္မျပည့္စံုသည့္အျပင္ သတ္သည္ဟူေသာ V ေၾကာင့္ သတ္ျခင္းကို ခံရေသာ “ကံပုဒ္” (object) ျဖစ္သြားပါသည္။
အလြယ္ဆံုး မွတ္သားလွ်င္ V တစ္ခုေတြ႕လွ်င္ ျမန္မာလို “ဘာကို” ဟု ဘာသာျပန္ ၾကည့္ပါ။
 ဥပမာ – He beats သူသည္ ႐ိုက္သည္ “ဘာကို” ႐ိုက္တာလဲ ?
He knows သူသည္ သိသည္ “ဘာကို” သိတာလဲ ?
He eats သူသည္ စားသည္ “ဘာကို” စားတာလဲ ?
ေဖာ္ျပပါ ဥပမာမ်ားအရ “ကံပုဒ္” (object) လိုပါသည္။


ပံုစံ (၄) S + V + I.O + D.O


He gives me a book.
အဆိုပါဝါက်တြင္ “ဘာကို” ဟူသည့္ ကံပုဒ္ (object) အျပင္ “ဘယ္သူ႔ကို” ဟူေသာ ကံပုဒ္ (object) တစ္ခု ထပ္မံျဖည့္ေပးရန္လိုပါသည္။
me ႏွင့္ a book ကံပုဒ္ (object) ႏွစ္ခုအနက္ a book သည္
ျပဳလုပ္သူ (subject) ႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ ထိေတြ႕ ရေသာေၾကာင့္ D.O ျဖစ္ၿပီး me သည္ တဆင့္ခံ ထိေတြ႕ရေသာေၾကာင့္ I.O ျဖစ္ပါသည္။
ဆိုလိုသည္မွာ ျပဳလုပ္သူ (subject) He သည္ a book ကို ဦးစြာထိေတြ႕ရမည္ ျဖစ္ၿပီး ေပးသည့္အခ်ိန္မွသာ me ကို ထိေတြ႕ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။
သတိျပဳရမည့္ အခ်က္တစ္ခုမွာ He gives a book to Mg Hla. ဟူေသာ ဝါက်တြင္
Mg Hla သည္ ကိုယ္ပိုင္နာမ္(proper noun) ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ I.O(Indirect Object) ကို V ႏွင့္ ကပ္ထား၍ မရသည္ကို မွတ္သား ရပါမည္။
[မွတ္ခ်က္။ ။ သက္မဲ့ (non-living things) မ်ားသည္ D.O (Direct Object) မ်ားျဖစ္ၿပီး
သက္ရွိ (living things) မ်ားသည္ I.O(Indirect Object) မ်ားျဖစ္၏ၾကသည္။]


ပံုစံ (၅) S + V + O + C


The sun keeps us warm.
     S       V      O    C
ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေနက ေႏြးေထြးေစသည္။


He gets himself ready.
 S   V      O        C
သူက သူ႔ဘာသာသူ အသင့္ျပင္သည္။


He found his box empty.
S     V        O         C
သူ႔ေသတၱာ ဘာမွ်မရွိတာ သူေတြ႕ၿပီ။


Government sets the prisoners free.
        S          V        O             C
အက်ဥ္းသားမ်ားကို အစိုးရက လႊတ္လိုက္ၿပီ။


She pushed the door open.
 S      V          O         C
တံခါးကို သူ တြန္းဖြင့္လိုက္သည္။


He painted the door green.
 S      V          O         C
တံခါးကို သူ အစိမ္းေရာင္ သုတ္သည္။


(အထူးသတိထားရမည့္ အခ်က္မွာ ဘာသာျပန္သည့္အခါ ေနာက္ဆံုးမွ စၿပီး ဘာသာျပန္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။)
          အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ အေျခခံဝါက် ၅ မ်ိဳးသည္ မည္သည့္ အဂၤလိပ္ စာအုပ္တြင္မဆို အၿမဲတမ္းေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။
ေဖာ္ျပပါ အေျခခံဝါက် ၅ မ်ိဳးလံုးတြင္ V တစ္ခုတည္း ပါဝင္သည္ကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္ၿပီး ထိုကဲ့သို႔
V တစ္ခုတည္းပါေသာ ဝါက်မ်ိဳးကို Simple Sentence ဟုေခၚပါသည္။
အဆိုပါ အေျခခံဝါက် ၅ မ်ိဳးအနက္ “ပံုစံ (၅)” ဝါက်အမ်ိဳးအစားသည္ အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္ၿပီး
ေနာင္တြင္ ထပ္ေတြ႕ရမည့္ Compound/ Complex Sentences မ်ားႏွင့္ မေရာေထြးေစရန္ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာ ေလ့က်င့္ထားရန္လိုအပ္ပါသည္။
ပံုစံ (၃) ႏွင့္ (၄) ဝါက်မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္လွ်င္
 “ကံပုဒ္ တစ္ခုသာလိုေသာ ႀကိယာ (mono transitive verb)
” ႏွင့္ “ကံပုဒ္ ႏွစ္ခုလိုေသာ ႀကိယာ (di transitive verb)” ဟု V အမ်ိဳးအစားႏွစ္ခုေတြ႕ ႏိုင္ပါသည္။